Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego, 2016
The article discusses the history and activities of the family of Cracovian townspeople and brewe... more The article discusses the history and activities of the family of Cracovian townspeople and brewers whose ancestor was Tomasz Latos, who came from Chechia. For most of the 16th century, the Latos family owned a property at Szewska Street, created from the connection of their tenement house (the western part of the property) with their own built-up housing on a not very large plot of land bought from the neighbour (eastern part of the property). On it, a malting house was placed, which entered the enlarged house. Other brewing equipment was in the yard. In sixteenth-century Cracow, a specific phenomenon is the durability of the brewing and malting profession, transferred to the Latos family for three generations.
W październiku 2014 roku podjęto decyzję o utworzeniu Pracowni Dziejów Kultury Materialnej, które... more W październiku 2014 roku podjęto decyzję o utworzeniu Pracowni Dziejów Kultury Materialnej, której kierownikiem został dr Sławomir Dryja. Pracownia, znajdująca się przy ul. Bernardyńskiej 3, zajmuje się dziejami przedmiotów codziennego użytku, technologią ich wytwarzania, kontekstem społecznym, a także ich inwentaryzacją, wstępną konserwacją i dokumentacją. W Pracowni gromadzone są cenne zbiory różnorodnych zabytków archeologicznych: ceramika, ceramika budowlana, kafle, szkło, numizmatyka, wyroby metalowe, kościane, krzemienne, etc. Podstawową bazę źródłową stanowią zabytki pozyskane podczas badań archeologicznych, zwłaszcza tych, prowadzonych w ramach praktyk dla studentów Instytutu Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Do tej pory badania archeologiczne z udziałem studentów naszego Instytutu prowadzone były na terenie: dworu renesansowego w Graboszycach w 2011 roku 1 , założenia pałacowego w Setnicy w województwie zachodniopomorskim w 2013 roku oraz kompleksu pałacowo-zamkowego w Mirosławcu, również w województwie zachodniopomorskim 2. Trzy sezony badań (w latach 2013-2015) doprowadziły do przebadania XVIII-wiecznego pałacu należącego do rodziny von Blankenburg. Ustalono również lokalizację XIV-wiecznego zamku, siedziby rodu von Wedel, zniszczonego w wielkim pożarze w roku 1719. Rozpoznano fragmentarycznie narożnik południowo-zachodni, elementy kurtyny zachodniej oraz bramy wjazdowej do zamku.
Browary województwa rzeszowskiego w latach 1944-1951
BREWERIES OF THE RZESZÓW PROVINCE IN THE YEARS 1944-1951 The breweries in Rzeszów region were amo... more BREWERIES OF THE RZESZÓW PROVINCE IN THE YEARS 1944-1951 The breweries in Rzeszów region were among the earliest to be opened in post-war Poland. Production was re-launched Przemyśl, Strzyżów and Węgierka as early as August, only slightly later in Łańcut, and in Tarnobrzeg in September. The brewery in Zarszyn restarted operations in December; in Zaczernie first batches were brewed in February 1945. The plant in Dzików Stary was the last to be re-opened. This happened in April or May 1945. In 1944, the breweries in Rzeszów region made 7500 hectolitres of beer. Generally speaking, ownership transformation took two different directions. Breweries connected with the activities of parcelled out land estates were handed over as ‘residue’ for administration by the State Land Fund managed by the Minister of Agriculture and Land Reform. Such was the fate of the breweries in Strzyżów, Węgierka and Zaczernie. Over time, they were earmarked for administration by the cooperative sector. Other breweries, separated from land estates (Łańcut) or formerly owned by Jews (Dzików Stary, Przemyśl, Zarszyn), were managed by Temporary State Administration. Similar processes took place throughout the country, subject to obvious differences between lands annexed to Poland in 1945. As a consequence, the structure of the Polish brewing industry was shaped in three sectors: national, cooperative and private. Breweries controlled by the state were grouped together in a central industrial association subject to the Ministry of Supply and Trade. Breweries ran by cooperatives were mostly supervised by the Ministry of Agriculture and Land Reform. Private establishments had to remain members of the Association of Private Breweries in Poland. This tripartite structure operated in the context of allocated and centrally supervised quotas of raw materials, as well as production plans and markets imposed by the state. In 1946, there were 123 breweries registered in Poland. The national sector played the leading role, and the majority of state breweries were large (production volumes above 50,000 hl per year) or largest plants (more than 100,000 hl per year). This sector supplied over 90% of all beer produced in Poland. In terms of quantity, the most numerous group were small breweries (annual production volume up to 15,000 hl) – a total of 78 (63.4%), half of which belonged to the state. There were 24 (19.5%), medium- sized breweries (production volume 15,000 to 50,000 hl), 2/3 of which owned by the state.
Pierwsze znalezisko wczesnoneolitycznych przekłuwaczy typu Vedrovice z ziem polskich
Archeologia Polski, 1998
Site 26 at Spytkowice is situated in the upper Vistula Valley, between Krakow-Czestochowa Upland ... more Site 26 at Spytkowice is situated in the upper Vistula Valley, between Krakow-Czestochowa Upland and Carpathian Mountain. It was excavated in 1992-1996, and many Early Neolithic features belonging to KCWR (the Linear Band Pottery culture) and KML (the Malice Culture) were explored. Among the KCWR flint inventory eight characteristic tools were found. The tools in this type were unknown from Poland KCWR inventories until now. They were identified as Vedrovice perforators. Perforators in this type occur in middle Danube region. The nearest sites with Vedrovice perforators are known from Morava (Vedrovice- Zabrdovice and Mohelnice). This find indicates interregional contacts between early farming communities and complements our knowledge about chipping stone industry in the area of Poland.
The paper has been based on archaeological and architectural exploration of the church in Żębocin... more The paper has been based on archaeological and architectural exploration of the church in Żębocin carried out in 2011. Żębocin, a village in the Miechów district and the Proszowice deanery, had its beginnings reportedly in the mid-11th century. However, the first squire of Żębocin documented in historical sources was Tomko, coat of arms unknown, mentioned in 1384. According to tradition, the first church in the village, which has not survived, was built in the years 1059–1071 and consecrated by St. Stanislas of Szczepanów. In a local legend, the wife of knight Mikołaj of Żębocin took shelter in the tower of a stone church in Żębocin during the unrest in the reign of Boleslaus the Brave. The stone foundation under the north-eastern corner of the chancel belonged probably to a stone building, its function unknown, which may have stood there already in those turbulent times. The extant church, erected in the mid-13th century or soon afterwards, was a small single-nave structure with a ...
The article presents Józef Howorka, a co-owner of a brewery in Chełm, where special emphasis has ... more The article presents Józef Howorka, a co-owner of a brewery in Chełm, where special emphasis has been placed on the period after 1944 and the issue of the brewery's nationalization. The brewery underwent an architectural and technological reconstruction. Zagadnienia wstępne W historii browaru w Chełmie (założonego na terenie przemysłowej osady Trubaków na przedmieściach miasta) jest wiele niejasności i białych plam. Wynika to, rzecz jasna, ze stanu zachowania bazy źródłowej, w tym wypadku nad wyraz skromnej. Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa browar został założony w 1909 r. Data ta może być kwestionowana, bowiem z opisu kotła parowego znajdującego się w browarze wynika, że został on wstawiony i uruchomiony dopiero w 1911 r. (przez firmę Gryziński i Rau z Rejowca) 1. Przyjmijmy więc, że rejestracja firmy 1 Archiwum Państwowe Lublin (dalej APL), Urząd Wojewódzki Lubelski (dalej UWL), sygn.
Kwartalnik historii kultury materialnej, Jul 31, 2021
Zagadnienia przedstawione w tekście dotyczą analizy kosztów produkcji piwowarskiej w Krakowie u s... more Zagadnienia przedstawione w tekście dotyczą analizy kosztów produkcji piwowarskiej w Krakowie u schyłku XVI w. na podstawie Obrachowania kosztu waru piwa dołączonego do taksy wojewodzińskiej wydanej w 1593 r. Podzielono je na cztery zasadnicze grupy: surowce i materiały, robociznę, podatki i opłaty oraz czynsz. Ustalono, że największy wpływ na cenę trunku miały surowce (pszenica, chmiel, drewno do opalania pieców), a pozostałe składniki miały znaczenie marginalne. W artykule przeanalizowano też funkcjonowanie rynku w obliczu gwałtownych fluktuacji cen surowców. Wskazano na prawdopodobne przestrzeganie cen zawartych w taksach, rekompensowanie drożejących surowców poprzez zaniżanie jakości piwa, a tym samym na negatywną rolę mechanizmu regulacji cen w pierwszej połowie XVII w.
W artykule przedstawiono problematykę podatku akcyzowego nakładanego na przemysł piwowarski w dwu... more W artykule przedstawiono problematykę podatku akcyzowego nakładanego na przemysł piwowarski w dwudziestoleciu międzywojennym. W szczególności wskazano na problemy wynikające z odmiennych systemów prawnych obowiązujących w poszczególnych dzielnicach zaborczych. Omówiono sposoby opodatkowania piwa ukształtowane w XIX w., w szczególności te obowiązujące w monarchii austro-węgierskiej, Rosji i Prusach. Wskazano podstawowe problemy przemysłu piwowarskiego w odrodzonym państwie polskim, w tym konieczność zrównania obciążeń podatkowych we wczesnych latach dwudziestych oraz w okresie szalejącej inflacji. Zwrócono uwagę na wysiłki środowiska piwowarskiego zmierzające do ustabilizowania produkcji i sprzedaży. Poddano ocenie uwarunkowania, jakim podlegało piwowarstwo w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
The XVI century Cracow-based malting and brewing industry was at the peak of its development, in ... more The XVI century Cracow-based malting and brewing industry was at the peak of its development, in line with the European trend in the industry’s development. It is no coincidencethen, that the period is called the “golden age of beer”. Around the middle of the century nearly140 breweries had operated in Cracow, furnished with normalized equipment which enabled the production of 4680–4770 liters of beer from a single brewing batch. In Cracow from 130 to nearly 270 hectolitres of beer were produced annually (and that is discounting Kazimierz and Kleparz, which at the time were separate municipal entities). We know relatively much regarding the unitsof measure and magnitude of Cracow’s brewing industry during that period, however due to gaps in sources the issues related to the trading of timber (trade measures, trade organization, demand), essential to beer brewing, has not been discussed thoroughly. This article intends to fill this particular gap. Due to the aforementioned gaps in so...
Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego, 2016
The article discusses the history and activities of the family of Cracovian townspeople and brewe... more The article discusses the history and activities of the family of Cracovian townspeople and brewers whose ancestor was Tomasz Latos, who came from Chechia. For most of the 16th century, the Latos family owned a property at Szewska Street, created from the connection of their tenement house (the western part of the property) with their own built-up housing on a not very large plot of land bought from the neighbour (eastern part of the property). On it, a malting house was placed, which entered the enlarged house. Other brewing equipment was in the yard. In sixteenth-century Cracow, a specific phenomenon is the durability of the brewing and malting profession, transferred to the Latos family for three generations.
W październiku 2014 roku podjęto decyzję o utworzeniu Pracowni Dziejów Kultury Materialnej, które... more W październiku 2014 roku podjęto decyzję o utworzeniu Pracowni Dziejów Kultury Materialnej, której kierownikiem został dr Sławomir Dryja. Pracownia, znajdująca się przy ul. Bernardyńskiej 3, zajmuje się dziejami przedmiotów codziennego użytku, technologią ich wytwarzania, kontekstem społecznym, a także ich inwentaryzacją, wstępną konserwacją i dokumentacją. W Pracowni gromadzone są cenne zbiory różnorodnych zabytków archeologicznych: ceramika, ceramika budowlana, kafle, szkło, numizmatyka, wyroby metalowe, kościane, krzemienne, etc. Podstawową bazę źródłową stanowią zabytki pozyskane podczas badań archeologicznych, zwłaszcza tych, prowadzonych w ramach praktyk dla studentów Instytutu Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Do tej pory badania archeologiczne z udziałem studentów naszego Instytutu prowadzone były na terenie: dworu renesansowego w Graboszycach w 2011 roku 1 , założenia pałacowego w Setnicy w województwie zachodniopomorskim w 2013 roku oraz kompleksu pałacowo-zamkowego w Mirosławcu, również w województwie zachodniopomorskim 2. Trzy sezony badań (w latach 2013-2015) doprowadziły do przebadania XVIII-wiecznego pałacu należącego do rodziny von Blankenburg. Ustalono również lokalizację XIV-wiecznego zamku, siedziby rodu von Wedel, zniszczonego w wielkim pożarze w roku 1719. Rozpoznano fragmentarycznie narożnik południowo-zachodni, elementy kurtyny zachodniej oraz bramy wjazdowej do zamku.
Browary województwa rzeszowskiego w latach 1944-1951
BREWERIES OF THE RZESZÓW PROVINCE IN THE YEARS 1944-1951 The breweries in Rzeszów region were amo... more BREWERIES OF THE RZESZÓW PROVINCE IN THE YEARS 1944-1951 The breweries in Rzeszów region were among the earliest to be opened in post-war Poland. Production was re-launched Przemyśl, Strzyżów and Węgierka as early as August, only slightly later in Łańcut, and in Tarnobrzeg in September. The brewery in Zarszyn restarted operations in December; in Zaczernie first batches were brewed in February 1945. The plant in Dzików Stary was the last to be re-opened. This happened in April or May 1945. In 1944, the breweries in Rzeszów region made 7500 hectolitres of beer. Generally speaking, ownership transformation took two different directions. Breweries connected with the activities of parcelled out land estates were handed over as ‘residue’ for administration by the State Land Fund managed by the Minister of Agriculture and Land Reform. Such was the fate of the breweries in Strzyżów, Węgierka and Zaczernie. Over time, they were earmarked for administration by the cooperative sector. Other breweries, separated from land estates (Łańcut) or formerly owned by Jews (Dzików Stary, Przemyśl, Zarszyn), were managed by Temporary State Administration. Similar processes took place throughout the country, subject to obvious differences between lands annexed to Poland in 1945. As a consequence, the structure of the Polish brewing industry was shaped in three sectors: national, cooperative and private. Breweries controlled by the state were grouped together in a central industrial association subject to the Ministry of Supply and Trade. Breweries ran by cooperatives were mostly supervised by the Ministry of Agriculture and Land Reform. Private establishments had to remain members of the Association of Private Breweries in Poland. This tripartite structure operated in the context of allocated and centrally supervised quotas of raw materials, as well as production plans and markets imposed by the state. In 1946, there were 123 breweries registered in Poland. The national sector played the leading role, and the majority of state breweries were large (production volumes above 50,000 hl per year) or largest plants (more than 100,000 hl per year). This sector supplied over 90% of all beer produced in Poland. In terms of quantity, the most numerous group were small breweries (annual production volume up to 15,000 hl) – a total of 78 (63.4%), half of which belonged to the state. There were 24 (19.5%), medium- sized breweries (production volume 15,000 to 50,000 hl), 2/3 of which owned by the state.
Pierwsze znalezisko wczesnoneolitycznych przekłuwaczy typu Vedrovice z ziem polskich
Archeologia Polski, 1998
Site 26 at Spytkowice is situated in the upper Vistula Valley, between Krakow-Czestochowa Upland ... more Site 26 at Spytkowice is situated in the upper Vistula Valley, between Krakow-Czestochowa Upland and Carpathian Mountain. It was excavated in 1992-1996, and many Early Neolithic features belonging to KCWR (the Linear Band Pottery culture) and KML (the Malice Culture) were explored. Among the KCWR flint inventory eight characteristic tools were found. The tools in this type were unknown from Poland KCWR inventories until now. They were identified as Vedrovice perforators. Perforators in this type occur in middle Danube region. The nearest sites with Vedrovice perforators are known from Morava (Vedrovice- Zabrdovice and Mohelnice). This find indicates interregional contacts between early farming communities and complements our knowledge about chipping stone industry in the area of Poland.
The paper has been based on archaeological and architectural exploration of the church in Żębocin... more The paper has been based on archaeological and architectural exploration of the church in Żębocin carried out in 2011. Żębocin, a village in the Miechów district and the Proszowice deanery, had its beginnings reportedly in the mid-11th century. However, the first squire of Żębocin documented in historical sources was Tomko, coat of arms unknown, mentioned in 1384. According to tradition, the first church in the village, which has not survived, was built in the years 1059–1071 and consecrated by St. Stanislas of Szczepanów. In a local legend, the wife of knight Mikołaj of Żębocin took shelter in the tower of a stone church in Żębocin during the unrest in the reign of Boleslaus the Brave. The stone foundation under the north-eastern corner of the chancel belonged probably to a stone building, its function unknown, which may have stood there already in those turbulent times. The extant church, erected in the mid-13th century or soon afterwards, was a small single-nave structure with a ...
The article presents Józef Howorka, a co-owner of a brewery in Chełm, where special emphasis has ... more The article presents Józef Howorka, a co-owner of a brewery in Chełm, where special emphasis has been placed on the period after 1944 and the issue of the brewery's nationalization. The brewery underwent an architectural and technological reconstruction. Zagadnienia wstępne W historii browaru w Chełmie (założonego na terenie przemysłowej osady Trubaków na przedmieściach miasta) jest wiele niejasności i białych plam. Wynika to, rzecz jasna, ze stanu zachowania bazy źródłowej, w tym wypadku nad wyraz skromnej. Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa browar został założony w 1909 r. Data ta może być kwestionowana, bowiem z opisu kotła parowego znajdującego się w browarze wynika, że został on wstawiony i uruchomiony dopiero w 1911 r. (przez firmę Gryziński i Rau z Rejowca) 1. Przyjmijmy więc, że rejestracja firmy 1 Archiwum Państwowe Lublin (dalej APL), Urząd Wojewódzki Lubelski (dalej UWL), sygn.
Kwartalnik historii kultury materialnej, Jul 31, 2021
Zagadnienia przedstawione w tekście dotyczą analizy kosztów produkcji piwowarskiej w Krakowie u s... more Zagadnienia przedstawione w tekście dotyczą analizy kosztów produkcji piwowarskiej w Krakowie u schyłku XVI w. na podstawie Obrachowania kosztu waru piwa dołączonego do taksy wojewodzińskiej wydanej w 1593 r. Podzielono je na cztery zasadnicze grupy: surowce i materiały, robociznę, podatki i opłaty oraz czynsz. Ustalono, że największy wpływ na cenę trunku miały surowce (pszenica, chmiel, drewno do opalania pieców), a pozostałe składniki miały znaczenie marginalne. W artykule przeanalizowano też funkcjonowanie rynku w obliczu gwałtownych fluktuacji cen surowców. Wskazano na prawdopodobne przestrzeganie cen zawartych w taksach, rekompensowanie drożejących surowców poprzez zaniżanie jakości piwa, a tym samym na negatywną rolę mechanizmu regulacji cen w pierwszej połowie XVII w.
W artykule przedstawiono problematykę podatku akcyzowego nakładanego na przemysł piwowarski w dwu... more W artykule przedstawiono problematykę podatku akcyzowego nakładanego na przemysł piwowarski w dwudziestoleciu międzywojennym. W szczególności wskazano na problemy wynikające z odmiennych systemów prawnych obowiązujących w poszczególnych dzielnicach zaborczych. Omówiono sposoby opodatkowania piwa ukształtowane w XIX w., w szczególności te obowiązujące w monarchii austro-węgierskiej, Rosji i Prusach. Wskazano podstawowe problemy przemysłu piwowarskiego w odrodzonym państwie polskim, w tym konieczność zrównania obciążeń podatkowych we wczesnych latach dwudziestych oraz w okresie szalejącej inflacji. Zwrócono uwagę na wysiłki środowiska piwowarskiego zmierzające do ustabilizowania produkcji i sprzedaży. Poddano ocenie uwarunkowania, jakim podlegało piwowarstwo w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
The XVI century Cracow-based malting and brewing industry was at the peak of its development, in ... more The XVI century Cracow-based malting and brewing industry was at the peak of its development, in line with the European trend in the industry’s development. It is no coincidencethen, that the period is called the “golden age of beer”. Around the middle of the century nearly140 breweries had operated in Cracow, furnished with normalized equipment which enabled the production of 4680–4770 liters of beer from a single brewing batch. In Cracow from 130 to nearly 270 hectolitres of beer were produced annually (and that is discounting Kazimierz and Kleparz, which at the time were separate municipal entities). We know relatively much regarding the unitsof measure and magnitude of Cracow’s brewing industry during that period, however due to gaps in sources the issues related to the trading of timber (trade measures, trade organization, demand), essential to beer brewing, has not been discussed thoroughly. This article intends to fill this particular gap. Due to the aforementioned gaps in so...
Uploads
Papers by Slawomir Dryja