Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 3
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

10. Lucretius cum ingenti praeda, maiore multo¹ gloria rediit. et auget gloriam adveniens exposita omni in campo Martio praeda, ut suum quisque per triduum cognitum abduceret. reliqua vendita, quibus domini non exstitere. [2] debebatur omnium consensu consuli triumphus, sed dilata res est tribuno de lege agente; [3] id antiquius consuli fuit. iactata per aliquot dies cum in senatu res, tum apud populum est. cessit ad ultimum maiestati consulis tribunus et destitit. tum imperatori exercituique honos suus redditus; triumphavit de Volscis Aequisque, [4] triumphantem secutae suae legiones. alteri consuli datum, ut ovans sine militibus urbem iniret.

[5] anno deinde insequenti lex Terentilia² ab toto relata collegio novos adgressa consules est; erant consules P. Volumnius Ser. Sulpicius. [6] eo anno caelum ardere visum, terra ingenti concussa motu est. bovem locutam, cui rei priore anno fides non fuerat, creditum. inter alia prodigia et carne pluit, [p. 36] quem imbrem ingens numerus avium intervolitando³ rapuisse fertur; quod intercidit, sparsum ita iacuisse per aliquot dies, ut nihil odor mutaret. [7] libri per duumviros sacrorum aditi; pericula a conventu alienigenarum praedicta, ne qui in loca summa urbis impetus caedesque inde fierent; inter cetera monitum ut seditionibus abstineretur. id factum ad impediendam legem tribuni criminabantur, ingensque aderat certamen. [8] ecce, ut idem in singulos annos orbis volveretur, Hernici nuntiant Volscos et Aequos, etsi abscisae⁴ res sint, reficere exercitus; Antii summam rei positam, Ecetrae⁵ Antiates colonos palam concilia facere; id caput, eas vires belli esse. [9] ut haec dicta in senatu sunt, dilectus edicitur. consules belli administrationem inter se dispertiri iussi, alteri ut Volsci, alteri ut Aequi provincia esset. [10] tribuni coram in foro personare fabulam compositam Volsci belli, Hernicos ad partes paratos. iam ne virtute quidem premi libertatem populi Romani, sed arte eludi.⁶ [11] quia occidione prope occisos Volscos et Aequos movere sua sponte arma posse iam fides abierit, novos hostes quaeri; coloniam fidam, propinquam infamem fieri. [12] bellum innoxiis Antiatibus indici, geri cum plebe Romana, [p. 38] quam oneratam armis ex urbe praecipiti agmine⁷ acturi essent, exsilio et relegatione civium ulciscentes tribunos. [13] sic—ne quid aliud actum putent—victam legem esse, nisi, dum in integro res sit, dum domi, dum togati sint, caveant ne possessione urbis pellantur, ne iugum accipiant. [14] si animus sit, non defore auxilium; consentire omnes tribunos. nullum terrorem externum, nullum periculum esse; cavisse deos priore anno ut tuto libertas defendi posset. haec tribuni.