Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 21
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

21. Hannibal Sagunto capto Carthaginem¹ novam in hiberna concesserat, ibique auditis quae Romae quaeque Carthagine acta decretaque forent seque non ducem solum sed etiam causam esse belli, [2?] partitis divenditisque² reliquiis³ praedae nihil ultra differendum ratus Hispani generis milites convocat. [3] “credo ego vos,” inquit “socii, et ipsos cernere⁴ pacatis omnibus Hispaniae populis aut finiendam nobis militiam exercitusque dimittendos esse aut in alias terras transferendum bellum; [4] ita enim hae gentes non pacis solum sed etiam victoriae bonis florebunt, si ex aliis gentibus praedam et gloriam quaeremus. [5] itaque cum longinqua a domo instet [p. 60] militia incertumque sit quando domos vestras et quae⁵ cuique ibi cara sunt visuri sitis, si quis vestrum suos invisere volt, commeatum do. [6] primo vere⁶ edico adsitis, ut dis bene iuvantibus bellum ingentis gloriae praedaeque futurum incipiamus.” [7] omnibus fere visendi domos oblata ultro potestas grata erat et iam desiderantibus suos et longius in futurum providentibus desiderium. [8] per totum tempus hiemis quies inter labores aut iam⁷ exhaustos aut mox exhauriendos renovavit corpora animosque ad omnia de integro patienda. vere primo ad edictum convenere.

[9] Hannibal, cum recensuisset omnium gentium⁸ auxilia, Gades profectus Herculi vota exsolvit novisque se obligat votis, si cetera prospera evenissent. [10] inde partiens curas simul in inferendum⁹ atque arcendum bellum, ne, dum ipse terrestri per Hispaniam Galliasque itinere Italiam peteret, nuda apertaque Romanis Africa ab Sicilia esset, valido praesidio firmare eam statuit. [11] pro eo supplementum ipse ex Africa maxime iaculatorum, levium armis, petit, ut Afri in Hispania Hispani in Africa,¹⁰ melior procul ab domo futurus uterque miles, velut mutuis pigneribus obligati stipendia facerent. [12] tredecim milia octingentos quinquaginta pedites caetratos [p. 62] misit in Africam et funditores Baliares octingentos¹¹ septuaginta, equites mixtos ex multis gentibus mille ducentos. [13] has copias partim Carthagini praesidio esse, partim distribui per Africam iubet. simul conquisitoribus in civitates missis quattuor milia conscripta delectae iuventutis, praesidium eosdem et obsides, duci Carthaginem iubet.